შეხვედრა წარსულთან............

მოგზაურობა ზემო იმერეთში სოფელ სავანიდან დავიწყეთ......თავდაპირველად აკაკი წერეთლის ძიძის-მანო სადუნიშვილის სახლი მოვინახულეთ.მისი მეუღლე გახლდათ ფარსადან  ყანჩაველი.
21-ე საუკუნიდან მე-19 საუკუნის სოფლის
წიაღში გადავსახლდით.
ეს იყო შეხვედრა წარსულთან...

აკაკის მუზეუმს უნიკალური ექსპონატი შეემატა

საქართველოს ვიცე–პრემიერმა, განათლებისა და მეცნიერების მინისტრმა გიორგი მარგველაშვილმა საქართველოს პრემიერ–მინისტრის ბიძინა ივანიშვილის სახელით აკაკის სახლ–მუზეუმს მგოსნის ხელჯოხი გადასცა. ხელჯოხი, რაჭა–ლეჩხუმში მოგზაურობისას პოეტმა არტემ შიშინაშვილის ოჯახს უსახსოვრა. ნივთი 100 წლის განმავლობაში შიშინაშვილების ოჯახში ინახებოდა. წელს კი, მამუკა შიშინაშვილმა ოჯახური რელიკვია პატივისცემის ნიშნად ბიძინა ივანიშვილს საჩუქრად გადასცა. საქართველოს პრემიერ–მინისტრის გადაწყვეტილებით ამიერიდან ძვირფასი სახსოვარი, როგორც მნიშვნელოვანი ექსპონატი და ქართველი ხალხის საკუთრება აკაკი წერეთლის სახლ–მუზეუმში დაიდებს ბინას. აკაკის 173–ე წლისთავთან დაკავშირებით, ლიტერატურის ინსტიტუტი აკაკი წერეთლის ოცტომეულს გამოსცემს. ამავე დღეს პირველი სამი ტომის პრეზენტაციაც გაიმართა. სხვიტორში ღონისძიებას პარლამენტის ვიცე–სპიკერი მანანა კობახიძე, ბიზნესმენი ლევან ვასაძე, ლიტერატურის ინსტიტუტის დირექტორი ირმა რატიანი და სხვა საპატიო სტუმრები დაესწრნენ.

მოგზაურობა ზემო იმერეთში.........

აკაკი წერეთელი -ჩვენი მეგზური,
ჩვენ-ქ.თბილისის 32 საჯარო სკოლის მეთერთმეტეკლასელები და ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი ლია ჩხაიძე-მოგზაურები.....

,,შეხედეთ ,რა ცაა.......
ესაა რაცაა.........."

ეს იმერეთია,აკაკის სოფელი,მისი კერა და სავანე,მისი ამაღლება და გაბრწყინება.........

ექსკურსიის შემეცნებითი მნიშვნელობა

აკაკის სიტყვებს დავუკვირდეთ:,,ქალაქში გაზრდილ ბავშვს, გენიოსიც რომ იყოს, მისი მასწავლებელი სიტყვით და ნახატებით ისე ვერ გააცნობს ბუნებას, როგორც სოფლელი იცნობს თავის საკუთარი ნახულობით. სოფლელს თვალწინ უდგას ყოველთვის ბუნება, მისის სხვადასხვაფერობით, გაცნობილი ჰყავს ყოველგვარი ოთხფეხი, ფრინველი, ქვემძრომი, მწერი, მცენარე და იცის მათი ზნე და ჩვეულება; ყველა მის თვალწინ იბადება, იზრდება, იშლება, იფურჩქნება, აყვავდება, მოაქვს ნაყოფი და კვდება, - ყველა მათგანის ჭირისა და ლხინის თანამოზიარეა და ამიტომაც ეთვისიანება მათ"....
ექსკურსია არ არის მხოლოდ გართობა,მხოლოდ თამაში, თუმცა ამის გარეშეც არ არის, რა თქმა უნდა. ჩემმა ქალაქელმა მოსწავლეებმა თავად ნახეს,განიცადეს,შეიტკბეს სოფლის მნიშვნელობა,სიკეთე,სილამაზე და ამ მოგზაურობის დროს ჩვენი მასპინძელი აკაკი იყო.იმერეთში ის გვემგზურობდა,მის ფრაზებს ვაჟღერებდით,მის  ჰანგზე ვმღეროდით და ვაკვნესებდით ფანდურს..............

საჩხერის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი

ძალიან ბევრი დაგვაკლდებოდა,ამ მუზეუმში რომ არ შევსულიყავით..............დადიხარ მხარეში და არ იცი,რას წარმოადგენს ეს კუთხე,ძალიან ცუდია.............ჩვენ ამ მუზეუმში აკაკის სახლ-მუზეუმის დათვალიერების შემდეგ აღმოვჩნდით.......აკაკის დედის-ეკატერინეს ბაღი მიგვასწავლეს,რომელსაც თურმე ,,დედას ბაღი" ეწოდებოდა............ამ ლამაზი ბაღის ეზოშია ეს მუზეუმი...........მუზეუმის ფონდში ძირითადად დაცულია მოდინახეს, საირხის, გორაძირის, ცარცისგორისა და ნაჩერქეზევის არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მოპოვებული მასალა, XIX-XX სს. დასაწყისის ყოფისა და ეთნოგრაფიის, აგრეთვე ფოტო და დოკუმენტური მასალა.
დიდი გულისტკივილით დავათვალიერეთ მიწისზვრის შედეგად ქვეშმოყოლებული სოფლის სურათები,გიდის მონათხრობმა დაგვამწუხრა და დაგვაფიქრა იმაზე,თუ რა უძლურნი ვართ სტიქიის წინაშე.........

მუზეუმის მისამართი: საჩხერე, სოფ. სხვიტორი
ტელეფონი: (+995 91) 69 43 87
მუზეუმის დაფუძნების თარიღი: 1978 წელი
მუზეუმის იურიდიული სტატუსი: ააიპ
მუზეუმის ტიპი (პროფილი): ისტორიული
ექსპონატების რაოდენობა: 10 862

მუზეუმის კოლექციების მოკლე აღწერა: მუზეუმის ფონდში ძირითადად დაცულია მოდინახეს, საირხის, გორაძირის, ცარცისგორისა და ნაჩერქეზევის არქეოლოგიური გათხრების შედეგად მოპოვებული მასალა, XIX-XX სს. დასაწყისის ყოფისა და ეთნოგრაფიის, აგრეთვე ფოტო და დოკუმენტური მასალა

მუზეუმის მუშაობის განრიგი: ყოველდღე, ორშაბათის გარდა, 10 სთ-დან 17 სთ-მდე
მუზეუმში შესასვლელი ბილეთების ფასი: უფროსებისათვის: 0,50 ლ, საექსკურსიო მომსახურება 1 ლ.

საგანმანათლებლო პროგრამები: “სკოლა და მუზეუმი”, “ვიცნობდეთ ჩვენ მხარეს”, ”ექსპონატებით გაცოცხლებული ისტორია”

ჩვენი შთაბეჭდილებები

   მე ვარ ქეთი გაბინაშვილი, ვსწავლობ ქ.თბილისის 32-ე საჯარო სკოლის XI-5 კლასში.
ჩვენი სკოლა მონაწილეობდა პროექტში – ,,აკაკი წერეთილი – საქართველოს მგალობელი ბულბული". ეს პროექტი ჯერ კიდევ  3 წლის წინ დაიწყო. მახსოვს, ვატარებდით ღია გაკვეთილებს, ვეცნობოდით აკაკის ცხოვრებასა და შემოქმედებას, თუმცა მაშინ არ მოგვეცა საშუალება, რომ მოგვეწყო ექსკურსია აკაკის ნაკვალევზე. 

   ეს სურვილი წელს ავიხდინეთ. ჩვენი კლასი ექსკურსიაზე წავიდა საჩხერეში. მოვინახულეთ აკაკი წერეთლის ,,ორსართულიანი ქვითკირის სახლი". სავანე, სადაც აკაკი იყო გაძიძავებული. ამ ყველაფერმა ჩვენზე უდიდესი შთაბეჭდილება მოახდინა. დიდ მადლობას ვუხდით დამრიგებელს ლია ჩხაიძეს , რომ საშუალება მოგვცა გვევლო იმ ადგილებში, სადაც ერთ დროს თავად აკაკი წერეთელი – ,,საქართველოს მგალობელი ბულბული" დადიოდა...

მდინარე ჯრუჭულა...........

მე ვარ ეკა ხაჟომია.ვსწავლობ 32–ე საჯარო სკოლაში.
მდინარე ჯრუჭულა ,სადაც ჩვენ ვიმყოფებოდით მდებარეობს საჩხერე–ჭიათურის გადაკვეთაზე.ეს მდინარე ჩემთვის ექსკურსიამდეც არ იყო უცხო,ზაფხულობით ხშირად ვსტრუმრობ ამ ულამაზეს ადგილს.ახლა კი საშუალება მომეცა მეჩვენებინა ეს ადგილი ჩემი კლასელებისთვის.ჩვენ შევძელით ჩავსულიყავით მდინარეში,რამაც დიდი სიამოვნება მოგვანიჭა.


ჯრუჭულა — მდინარე დასავლეთ საქართველოში (საჩხერისა და ჭიათურის მუნიციპალიტეტები). მდინარე ყვირილის მარჯვენა შენაკადი.
სათავე აქვს რაჭის ქედის სამხრეთ კალთაზე, ზღვის დონიდან 2015 მ-ზე. სიგრძე 25 კმ, აუზის ფართობი 210 კვ.კმ. საზრდოობს თოვლის, წვიმისა და მიწისქვეშა წყლით. წყალდიდობა იცის გაზაფხულზე, მდგრადი წყალმცირობა — ზამთარში, ზაფხულსა და შემოდგომაზე — წყალმოვარდნები.

საშუალო წლიური ხარჯი შესართავთან 5, 94 მ3/წმ.

მღვიმევის მონასტერი

ბუნების შექმნილ საოცრებათაგან ერთ-ერთია მღვიმევის მონასტერი,რომელიც ჭიათურაში მდებარეობს,მთის შეფენებაზე......მდინარე ყვირილას ხეობაში გამოკვეთილ მღვიმეს,იქ განთავსებულ ეკლესიას ბევრი დამთვალიერებელი ნახულობს.......ამ ამპლუაში ვესტუმრეთ მონასტერს და ბევრი საინტერესო რამ გავიგეთ.გავიგეთ,რომ შუა საუკუნეებსი აქ ბერები მოღვაწეობდნენ..........თვით მონგოლებმაც ვერ მიაგნეს ამ ადგილს და არაფერი იცოდნენ ამ კერის არსებობის შესახებ.......აქვეა მე-6 საუკუნის ეკატერინეს სახელობის ტაძარი და მე-11 საუკუნის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია.........საოცრებათა სამყაროში სამოგზაუროთ თავად ბინება იწვევს მნახველებს!

მონასტერში მოხვედრა ჭიათურიდან უფრო ადვილადაა შესაძლებელი. ჭიათურიდან მონასტერში მიდის ვიწრო და საკმაოდ გრძელი კიბე, რომლის გავლის შემდეგაც შესაძლებელია გვირაბში შესვლა. გვირაბი ხელოვნურადაა გაყვანილი, საკმაოდ გრძელია და მისი გადახურვა შემაგრებულია საყრდენი თაღებით.

სამონასტრო კომპლექსი მრავალი ნაგებობისაგან შედგება. მთავარი ტაძარი მაცხოვრის სახელობისაა. ის წამოადგენს ორნავიან ბაზილიკას, რომლის ნავებიც ერთმანეთისაგან მასიურ სვეტებზე დაყრდნობილი თაღებითაა გამოყოფილი. ნაგებობის ფასადი შემკულია ძალზედ მდიდრული ჩუქურთმებით. აქ გვხვდება: სარკმლის გარშემო შესრულებული ჩუქურთმები, მონუმენტური ჯვრები, ერთმანეთზე გადაბმული რომბები, კარნიზის ჩუქურთმები და სხვ. მაცხოვრის ტაძრის ერთ-ერთი ღირსშესანიშნაობა ხის კანკელია, რომელიც მთლიანადაა მოხატული. კანკელის კარი შემკულია ჭედური ფირფიტებით, ხოლო მის ზედა ნაწილში განლაგებულია მაცხოვრისა და თორმეტი მოციქულის კომპოზიცია, მისი (მაცხოვრის) ცხოვრების სხვადასხვა ეპიზოდები. ტაძარში შემორჩენილია კედლის ფრესკული მხატვრობაც, მათ შორის XIII საუკუნეში ამ მონასტრის დამაარსებლის, რატი რაჭის ერისთავის, მისი მეუღლისა და ძმის, ნიანია კახაბერისძის პორტრეტები. ცენტრალური ტაძრის უკან მდებარეობს მღვიმევის მღვიმე, სადაც დიდ დღესასწაულებზე წირვა ტარდება.

მონასტრის კიდევ ერთი ღირსშესანიშნაობა მცირე ზომის დარბაზული ეკლესია. მისი ჭერი და დასავლეთის კედელი ბუნებრივი კლდეა. ამ ეკლესიის აღმოსავლეთ კედელზე გამოკვეთილია ვერძის თავის ბარელიეფი, ხოლო სამხრეთის კედლის გარეთა მხარეს გვხვდება ფრესკული მხატვრობა. მონასტრის სხვა არქიტექტურული ნაგებობია: სამრეკლო და მონაზონთა სენაკები. მღვიმევის მონასტერში ინახებოდა უნიკალური ჭედური ხატები და ხეზე კვეთის ბრწყინვალე ნიმუში, ვაზის კარი. დღეისათვის ეს ნაკეთობები საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმის ფონდებშია დაცული. მღიმევის მონასტერი თავისი მდებარეობით ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული ძეგლია საქართველოში.

კაცხის სვეტი და კაცხის მაცხოვრის ეკლესია

მე ვარ ლიკა რაზმაძე. მე და ჩემს კლასს მოგვეცა საშუალება გვეხილა ნამდვილი საოცრება, ეს საოცრება კი კაცხის სვეტია. ჩვენ მოგვეცა საშუალება გავსაუბრებოდით ერთ–ერთ ბერს, რომელმაც კაცხის სვეტის ისტორია გვიამბო და თითოეული ღირსშესანიშნაობა დიდი სიხარულით გვანახა.
კაცხის სვეტმა დღევანდელი სახე მიწისძვრის შედეგად მიიღო , კლდე ჩამოინგრა და დარჩა აღმართული სვეტი, სადაც დღეს ერთი ბერია განდეგილი , ის დაახლოებით 58 წლისაა. მაღლა მდებარეობს  ორი პატარა ოთახი ,სადაც ბერი ცხოვრობს და მონასტერი სადაც დაახლოებით 5–6 კაცი ეტევა. გათხრების შედეგად აღმოჩენილია თავის ქალა და ძვლები, რომელიც გასუფთავების შედეგად იფშვნებოდა , რაც მოწმობს მის სიძველეს. ის დაახლოებით შუა საუკუნეებისაა. მონასტერი XI-XII საუკუნისაა, ცნობები მოწმობს რომ ის აღუმართავს გიორგის , რომელიც არ არის ცნობილი ბერი იყო თუ საერო პირი. დღევანდელი სახე კაცხის სვეტის განახლებულია.  სვეტის დაბლა აღმოჩენილია VI საუკუნის ბოლნური ჯვარი , ასევე შუაში აღმართულია დიდი ქვა ,,სადაც ადრე წარმართული რიტუალები იმართებოდა .
ეს ყველაფერი ჩვენთვის ნამდვილად საინტერესო იყო. ბერის  თითოეულ სიტყვას გულმოდგინედ ვუსმენდით. კაცხის სვეტიდან უსაზღვრო შთაბეჭდილებებით დავბრუნდით. ეს ნამდვილი სასწაული იყო და მე ბედნიერი ვარ, რომ მომეცა მისი ხილვის საშუალება.

სვეტის სიმაღლე 40 მეტრია. ზოგიერთი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ კაცხის სვეტი თავდაპირველად მონოფიზიტ განდეგილთა სამყოფელს წარმოადგენდა, თუმცა ეს მოსაზრება საყოველთაოდ არაა გაზიარებული, სათანადო არგუმენტაციის არქონის გამო. სვეტის ზედა ბაქანზე დგას ორი მცირე ზომის ეკლესია (დღეისათვის ისინი ნანგრევების სახითაა შემორჩენილი). ასეთ ადგილებში სამლოცველოების აგებას მკვლევრები უკავშირებენ მესვეტეობას, რომელიც VI საუკუნეში გავრცელებული იყო წინა აზიასა და, უპირველეს ყოვლისა, სირიაში, რომელთანაც ქრისტიანულ საქართველოს მჭიდრო ურთიერთობა ჰქონდა. ერთი ეკლესია (V ს.) მშრალადაა ნაშენი ადგილობრივად მოპოვებული, უხეშად დამუშავებული ქვით, აფსიდი კლდეშია გამოკვეთილი. მეორე (VI ს.) ნაგებია ქვემოდან აზიდული კარგად გათლილი კვადრებით, აქვს კრიპტა (ქვედა სართული - სამარხი).

არავინ იცის ზუსტად როდის შეწყდა რელიგიური ცხოვრება კაცხის სვეტზე, მაგრამ ვახუშტი ბატონიშვილის დროს აქ ბერები აღარ მოღვაწეობდნენ. კაცხის სვეტის არქიტექტურული ძეგლები 1944 წელს ალექსანდრე ჯაფარიძის ხელმძღვანელობით მთასვლელთა ჯგუფმა ინახულა. ბოლო პერიოდამდე კაცხის სვეტზე ასვლა, ალპინისტური აღჭურვილობის გარეშე, შეუძლებელი იყო. დღეისათვის კაცხის სვეტზე ასვლა შესაძლებელია ყველა მსურეველისთვის. აღდგენილია სვეტის ძირში და თავზე არსებული სამლოცველოები, რაც სვეტზე ამჟამად მოღვაწე ბერი მაქსიმეს დამსახურებაა.


კაცხის ტაძარს უდიდესი ისტორია აქვს. ის სხვადასხვა დროს სხვადასვა ფეოდალურ სახლთა საგვარეულო ეკლესია და საძვალე იყო. ის აშენებულია ბაღვაშების მიერ (ნაგებობის მთავარ შესასვლელში გვხვდება ბაღვაშთა გერბის შემადგენელი ფიგურები: ლომი და „მოხუცი ანგელოზი“). კაცხშია დაკრძალული საქართველოს ისტორიაში ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი და გამორჩეული ფეოდალი ლიპარიტ IV ბაღვაში. ის ბაგრატ IV-ის დროს მოღვაწეობდა (გარდაიცვალა 1064 წელს). დავით აღმაშენებლის მიერ, ბაღვაშთა საგვარეულოს დამარცხების და საქართველოდან განდევნის შემდეგ კაცხის ტაძარი უპატრონოდ დარჩა. XVI საუკუნეში მიტოვებული და დაზიანებული ტაძარი, მისმა ახალმა მფლობელმა აბულასარ ამირეჯიბმა აღადგინა. XVII—XVIII საუკუნეებში კაცხი აბაშიძეების საგვარეულოს კუთვნილება იყო.

ტაძარი აგებულია XI საუკუნის დასაწყისში. მისი ძირითადი ნაწილი 1010—1014 წლებშია აშენებული, 30 წლით გვიან სამი მხრიდან მიშენებული აქვს გარშემოსავლელი.

ნაგებობას გარს აკრავს ხუთკუთხა გალავანი (აღადგინეს 1937). ტაძარს აქვს ძველი სამრეკლო, რომელიც კარიბჭის ფუნქციასაც ითავსებს. კაცხის ტაძარი ქართული ხუროთმოძღვრების ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული და ორიგინალური ძეგლია. მსგავსი ფორმების არქიტექტურული ძეგლი სხვაგან არ გვხვდება. ნაგებობა შედგება საფეხურებად განლაგებული სამი წახნაგოვანი ნაწილისაგან: გარშემოსავლელის, ტაძრის კორპუსისა და გუმბათის ყელისაგან. ტაძრის კორპუსი და გუმბათის ყელი ექვს აფსიდიანია.

ხატი კაცხის ეკლესიიდან

ნაგებობა მთლიანად შემკული იყო მდიდრული ჩუქურთმებით, მაგრამ 1854 წელს ტაძარს საფუძვლიანი „რესტავრაცია“ ჩაუტარეს, რის შედეგადაც ძირითად კორპუსს მოხნეს ძველი პერანგი (რომელსაც ულამაზესი ჩუქურთმები ამშვენებდა) და თავიდან მოაპირკეთეს. დღეისათვის პირვანდელი სახე მხოლოდ გარშემოსავლელის ნაწილს აქვს შენარჩუნებული. კაცხის ერთ-ერთ გამორჩეულ ღირშესანიშნაობას ოთხი ანგელოზის მიერ ჯვრის ამაღლების სცენა წარმოადგენს, ის გარშემოსავლელის შიგნით მარჯვენა მხარეს მდებარეობს. სამწუხაროდ, ამ ხელოვნების ნიმუშსაც არ აქვს შენარჩუნებული პირვანდელი იერი, რადგან გაუგებარი მიზეზების გამო თეთრი საღებავი აქვს გადასმული. ტაძრის ეზოში გვხვდება ლომის მონუმენტური ბარელიეფი, რომელიც სავარაუდოდ ნაგებობის კედელზე იყო განთავსებული, მაგრამ 1854 წლის „რესტავრაციის“ შემდეგ ჩამოხსენეს. ეკლესიის ყველა შესასვლელის თავზე განლაგებულია ბარელიეფები (ძირითადად ლომის გამოსახულებები). ტაძრის ყველა ბარელიეფს ასომთავრული წარწერები აქვს დატანებული. წარწერათა უმრავლესობა დაქარაგმებულია

სოფელი მანდაეთი......იმერული პურ-მარილი.............

ჩვენი მასპინძელი აღმოჩნდა ჩვენივე თანაკლასელი მარიამ ჩაჩანიძე,რომლის ოჯახშიც გავათიეთ ღამე და არაცვეულებრივი დრო გავატარეტ.......სოფელი ძალიან მოგვეწონა:ბუნება,ტყე,ჰაერი,ხალხი და რა თქმა უნდა,ბიცოლას გამომცხვარი იმერული ხაჭაპური.

მანდაეთი – სოფელი ჭიათურის მუნიციპალიტეტში. თემის ცენტრი (სოფლები: მეჩხეთური, პატარა ჩხირაული, ტყემლოვანა, ქბილარი).
მდებარეობს ჭიათურის პლატოზე, მდინარე დუმალის ხეობაში.
ზღვის დონიდან 760 მეტრი, ჭიათურიდან 22 კილომეტრი.
წყაროებში პირველად მოხსენიებულია XVIII საუკუნეში.
სოფელში არის საჯარო სკოლა[2]

აკაკის სახლ-მუზეუმი სხვიტორში

აკაკის მამულში.....

აკაკის სახლი სხვიტორში....

ავიარეთ პატარა მდინარე ჩიხურა ....აკაკის სიტყვებით რომ ვთქვათ: ,,წყლებშიაც ყოველგვარ მდინარეს გიჟმაჟი ხევის წყალი მირჩევნია და მათში კი უპირატესობას ერთს მათგანს, ჩიხურას, ვაძლევ: ის იყო ჩემი საკუთარი ემბაზი და ჩემი პირველი სარკე"....    და აკაკის სახლსაც მივადექით....არაჩვეულებრივი ბუნება,ხედი,საიდანაც მთელ იმერეთს გაჰყურებ............იქ,ალბათ,ყველა პოეტად დაიბადებოდა..........ყველა ამღერდებოდა...........დავდიოდით ეზოში,სადაც აკაკი დადიოდა............ვერთობოდით და 21-ე საუკუნიდან მე-19 საუკუნის იმ პერიოდში ვმოგზაურობდით,აკაკი რომ ამბობდა:,, . აი, ამ სახლში დავბადებულვარ მე 9 ივნისს, განთიადისას 1840-ში, თუმცა ნათლობის მოწმობაში კი 1841 მიწერია. "


სხვიტორი - სოფელი საჩხერის მუნიციპალიტეტში, (ჩიხის თემი). მდებარეობს ნაურცევის მთის სამხრეთ კალთაზე, მდინარე ჩიხურის (ყვირილის მარჯვენა შენაკადი) ნაპირებზე. ზღვის დონიდან 520 მეტრი, საჩხერიდან 3 კილომეტრი. 2002 წლის აღწერის მონაცემებით, სოფელში ცხოვრობს 914 კაცი. სოფელში არის საჯარო სკოლა [2] სოფელში დაიბადა აკაკი წერეთელი. აქვეა მისი სახლ-მუზეუმი.

მოგზაურობა ზემო იმერეთში....სოფელი სავანე.............

,,საწერეთლოში, ზემო იმერეთში, ბევრი კარგი სოფელია და მათ რიცხვში ურევია სავანეც, ის სოფელი, სადაც ჩემი ძიძა ცხოვრობდა და მე ვიზრდებოდი.

როგორც სათვალდათვალოდ, ისე ჰაერის სიკეთითაც ის საუცხოო რამ არის და ამიტომაც დაურქმევიათ „სავანე“, ე.ი. მოსასვენებელი ადგილი. საჩხერეზე შორს არ არის: ჩვენი სახლიდან ნახევარი საათის სასიარულო თუ იქნება.აქ ავიდგი მე ფეხი,აქ ამოვიდგი ენა და აქედან იწყება ჩემი მახსოვრობაც..."-აკაკი წერეთელი.

აკაკი ამბობს:  ,,ძიძაობა და ყმაწვილის სოფელში გაბარება ისტორიული ჩვეულება იყო ჩვენს ქვეყანაში: მეფეები და მთავრები ერისთავენს აბარებდნენ და აზრდევინებდნენ თავის შვილებს, ერისთავები და დიდებულები - აზნაურებს და აზნაურები კი გლეხებს; უფრო ხშირად თავადებიც გლეხებს აზრდევინებდნენ."

მანო სადუნიშვილისა და ფარსადან ყანჩაველის ოჯახი.
აკაკის სიტყვებიც გავიხსენეთ:,,აქ სულ სხვა მიზეზები და საფუძველი იყო: ეს გაზრდილ-გამზრდელობა აკავშირებდა ერთმანეთთან სხვადასხვა წოდებას. გარდა ნათელ-მირონობისა, თითქმის სისხლხორცობა არ მიაჩნდათ ისე მტკიცე კავშირად, როგორც გამზრდელ-გაზრდილობა. არათუ ძიძიშვილები და მათი ახლო მონათესავენი, მათი შორეული მოყვრებიც კი მზად იყვნენ ყოველ შემთხვევაში თავი დაედვათ გაზრდილის გულისათვის, და გაზრდილიც მარად ექომაგებოდა ამ კაცს, და მისი ბრალია, რომ ამ უკანასკნელ საუკუნემდე ჩვენს ქვეყანაში უფრო კაცური და კეთილი განწყობილება იყო მაღალ და დაბალ წოდებას შუა, ვიდრე სხვა ქვეყნებში. რა თქმა უნდა, რომ ამ გონივრული ჩვეულების მიზეზი იყო ჩემი სოფელში გაბარებაც."

ჩვენც ამჟამად ძიძის სახლში ვიმყოფებით....მე-19 საუკუნის სოფლის კოლორიტი.............სპილენძის თუნგები,კარდალები,დოქები,სკივრები,ხის ჯამები............შუაცეცხლი და ჯაჭვი...............ვუყურებთ ამ ყველაფერ და თითქოს აკაკის ხმა მოგვესმის:,,თვალწინ მიდგია ისლით გადახურული ხის სახლი წინა და უკანა კარებით, უფანჯ-უსარკმელო, მხოლოდ ორი საკვამლურით, ანუ საფაფურით, საიდანაც კვამლი გადიოდა და სამაგიეროდ სინათლე შემოდიოდა. შუა კერაზე, მხარ-თეძოზე წამოწოლილი, დევივით იდვა დიდი, უზარმაზარი ჯირკვი და გაუსხლეტლად ზამთარ-ზაფხულ ცეცხლი გუზგუზებდა"....

ვნახეთ საჩეჩელი,გაგვახსენდა აკაკის სიტყვები:,,დიდხანს ვერ ვახერხებდი ჩეჩვას; ორჯერ-სამჯერ საჩეჩლის ჩხირები მეჩხვლიტა, მაგრამ მაინც თავი არ დამინებებია".

ჩვენი მასპინძლები

ალბათ აქ თამაშობდა აკაკი ქორობიას....ვისხედით ეზოში და ვაანალიზებდით,როგორ ითამაშებდა აკაკი აქ ქორობიას,მერე ატირებული ძიძას როგორ ჩაეხუტებოდა გულში....
,,  ერთხელ, სახლში რომ დავბრუნდი, მოწყენა შემნიშნა ძიძამ და მითხრა: „რა იყო, ქორობია ხომ არ გითამაშნიათო“.- ვითამაშეთ და ქორმაც მე გამიტაცა-მეთქი! - ვუპასუხე სიცილით. ძიძამ ჩამიკრა გულში და დაიწყოტირილი. მე გამიკვირდა და ვკითხე: „რა გატირებს-მეთქი?“ - „ის მატირებს, რომ ხვალ ჩემს წიწილასაც მოიტაცებენ და მომაშორებენო!.. წიწილას რა უჭირს, მაგრამ, როგორ აიტანოს და როგორღა გასძლოს კრუხმა უიმისობით?“ ეს რომ სთქვა, გული ამოუჯდა, მოუმატა ტირილს და უფრო ძალუმად მიმიკრა გულზე. მე თუმცა არა მესმოდა რა, მაგრამ მივხვდი, რომ აქ კარგი არა არის რა-მეთქი, და დავიწყე ტირილი... ვიტირე, ვიტირე და ჩამეძინა ძიძის კალთაში. მეორე დღეს კი ყოველივე გავიგე: სამუდამოდ გამომათხოვეს სოფელს და გამიყვანეს სასახლეში, სადაც სულ ახალი ცხოვრება უნდა დამეწყო".

წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესია,რომლის მღვდელიც ყოფილა მანოს მამა-სვიმონ სადუნიშვილი.ეკლესია მე-11 საუკუნისაა............
სავანე მართლაც მოსასვენებელი ადგილია,ლამაზი,მშვენიერი ხედებითა და სუფთა ჰაერით............

ელექტრონული პრეზენტაცია აკაკი წერეთლის ,,გამზრდელის" მიხედვით

მოსწავლემ ქეთი გაბინაშვილმა გააკეთა ელექტრონული პრეზენტაცია,რითაც შეაჯამა გაკვეთილი და  გაიმართა მსჯელობა ნაწარმოებში დასმულ პრობლემებზე.
გაკვეთილს ესწრებოდნენ საგნის პედაგოგი ლია ჩხაიძე,ბიბლიოთეკარი ნელი ბუტურიშვილი,დირექტორი ნანა ქაჯაია,ლიტერატურის კათედრის გამგე ასმათ ჭარელიძე.

ვაგრძელებთ პროექტს!

პროექტი	აკაკი -საქართველოს მგალობელი ბულბული (პროექტის გაგრძელება)
პროექტის ხელმძღვანელები:	პედაგოგები: ლია ჩხაიძე,ასმათ ჭარელიძე. თბილისის N 32 საჯარო სკოლა
მონაწილენი:	მე-11 კლასის მოსწავლეები
მომზადების დრო:	მაისი-ივნისი.2013 წელი.
მიზანი:	·         მოსწავლეები საკუთარი თვალით ნახავენ იმ ადგილებს,სადაც აკაკი წერეთელი დაიბადა და გაიზარდა. ·         ექსკურსია იქნება მიზნობრივი, შემეცნებით-გასართობი. ·         მოსწავლეები ნანახსა და განცდილს გადმოსცემენ შთაბეჭდილების დღიურის სახით ან გააკეთებენ ელექტრონულ პრეზენტაციას ლიტერატურულ სალონში. ·         მოსწავლეები ახალი მასალით შეავსებენ აკაკი წერეთლის ხსოვნისადმი მიძღვნილ  ბლოგს
პრობლემა ანუ არსებული მდგომარეობა:	მოსწავლეებისათვის აკაკი წერეთლის სახელი ნაცნობია,სწავლობენ მის შემოქმედებას,მისი დაბადების 170 წლისთავთან დაკავშირებით(2010 წელს) შევქმენით ბლოგი (http://akaki-32.blogspot.com/)  ,რომელზეც განთავსებულია  ჩატარებული კვირეულის მასალები . ამჯერად პროექტის მეორე ეტაპზე ვმუშაობთ.მე-11 კლასში შევისწავლეთ აკ.წერეთლის პოემა ,,გამზრდელი“.დაიბადა იდეა,წავსულიყავით ექსკურსიაზე საჩხერეში,დაგვეთვალიერებინა აკაის სახლ-მუზეუმი და იქ ჩაგვეტარებინა მინიგაკვეთილი.
განსახორციელებელი ამოცანები:	·         ჯგუფის შექმნა ·         მოტივაციის განსაზღვრა ·         სამოქმედო გეგმის ჩამოყალიბება ·         ინტერნეტსაიტებზე მასალის მოძებნა,გაცნობა. ·         მოძიებული მასალის დახარისხება,დალაგება,ნაშრომისათვის საბოლოო სახის მიცემა. ·         აკ.წერეთლის პოემა,,გამზრდელის“ მიხედვით სლაიდშოუს გაკეთება და პრეზენტაცია. ·         აკ.წერეთლი პირადი წერილების მომიხილვა. პრეზენტაცია საჩხერეში,აკაკის სახლ-მუზეუმში. ·         ბლოგის (http://akaki-32.blogspot.com/)   შევსება ახალი მასალებით
შედეგი:	მოსწავლეებს : განუვითარდებათ კვლევა-ძიებისა და კრიტიკული აზროვნების უნარი; დაეხვეწებათ მეტყველების კულტურა; გამოუმუშავდებათ პრეზენტაციის უნარი; ჩამოუყალიბდებათ გუნდური მუშაობის ჩვევა; ·         მოახდენენ მიღებული ცოდნის რეალიზებას ცხოვრებაში; ·         ბლოგს შეავსებენ ახალი მასალებით. ·         გააკეთებენ პრეზენტაციას(ექსკურსიის შემდეგ) ლიტერატურული წრის წევრებთან. გაუზიარებენ შთაბეჭდილებებს თანატოლებს სოციალური ქსელების მეშვეობით.
შეფასება:	შეფასება მოხდება შექმნილ           პროდუქტზე დაკვირვებით: ფოტო და ვიდეო კოლაჟი. შთაბეჭდილებების დღიური; ბლოგზე განთავსებული მასალა.
რესურსები:	კომპიუტერი. ფოტოაპარატი. ვიდეოგადამღები. მონიტორი. პროექტორი. მშობლების შემოწირულობა (ექსკურსიისათვის)

აკაკის პირადი წერილების მიმოხილვა

                      

               poetis sulis sarke

        ( akakis wereTlis piradi werilebi)

                 ავტორი: ქეთევან გაბინაშვილი.
                 მე-11 კლასის მოსწავლე

Znelia ifiqro, rom ,,sulikosa” da ,,cicinaTelas” avtors, ,,gamzrdelisa” da ,,baSi-aCukis” Semqmnels, piradi cxovreba ar hqonda mowesrigebuli da ojaxi, rogorc mTavari fenomeni misTvis ar arsebobda. Ees rom gaviazroT, im sarkeSi unda CavixedoT, romelsac poetis piradi werilebi hqvia. Mme wavikiTxe akaki wereTlis col-Svilisadmi miwerili werilebi. werilebi, romlebsac gavecani, imdenad warmogviCens poetis sulier mRelvarebas, imdenad aSiSvlebs misi Sinagani xatis moZraobas, rom Tavisuflad SeiZleba iTqvas, es werilebi poetis sulis anareklia.

akaki wereTlis werilebis adresatebi arian-misi meuRle natalia bazilevskaia da vaJi-aleqsi. Svili werilebSi moxseniebulia bavSvobisdroindeli saxeliT-liolia.

aleqsi niWieri msaxiobi iyo. mas uyvarda Teatri da Teatralur dasTan da dedasTan erTad mudam mogzaurobda. akaki mTeli cxovreba amayobda liolias SesaZleblobebiT, is marTlac niWieri da gonieri axalgazrda gaxldaT.

ojaxis urTierTobebSi mudam iyo problemebi. erT-erTi problema iyo siSore. mamas undoda, rom col-Svili masTan hyoloda, magram aleqsi ver axerxebda sayvareli saqmis mitovebas, akaki ki, sxvadasxva sazogadoebrivi mniSvnelobis faqtis gamo saqarTvelos ver tovebda, magram mxolod siSore ar yofila problema.

sxvadasxva qveyanaSi mogzauroba, mivlinebebi da dasveneba, xarjebTan iyo dakavSirebuli. liolia mudmivad iRebda valebs, akaki ki aseve mudmivad cdilobda isini gaestumrebina. yvelaze uaresi ki is iyo, rom kreditorebi da ojaxis wevrebi fuls akakis sTxovdnen, misi Sovna ki arc ise advili iyo... rodesac akaki ojaxs sakmaris fuls ver ugzavnida, natalia da aleqsi mis Seuracxyofasac ar eridebodnen. Aamitomac poeti xSirad nawyeni iyo col-Svilis misdami damokidebulebiT.

ojaxis wevrebis gulgrilobisagan guldamZimebuli akaki Tavs ojaxSi zedmetad miiCnevda. ,,me, rogorc adamiani da megobari, zedmeti var. es vici da amitom ar Rirs sityva gavagrZelo. dagexmarebiT yovelTvis imdenad, ramdenadac Zal-Rone meyofa, amisTvis ar mWirdeba Tqveni sayvedurebi”-wers akaki. is mudmivad erideba ojaxis wevrebTan konfliqts da eubneba maT-,,nu geSiniaT, Tavs ar mogabezrebT-guls ar gadagiSliT, raki mivxvdi, Tu ra TvaliT miyurebT”. miuxedavad amisa, poeti Tavs uflebas ar aZlevs gaubrazdes yvelaze sayvarel adamianebs da pasuxi mosTxovos maT im gulgrilobisaTvis, romelsac mis mimarT avlenen.

miuxedavad yvelafrisa, moamage mama da mosiyvarule meuRle mainc maTTan yofnaze ocnebobs: ,,me pirdapir moviswrafi TqvenTan, rom rogorme Tavi davaRwio am dawyevlil mxares. Zalian momewyina uTqvenod da minda siberis wlebSi mainc viyo TqvenTan”.-wers is. albaT yvelasTvis warmoudgenlad JRers, magram faqtia, rom akakis imdenad undoda ojaxTan yofna, rom Tu davukvirdiT, am sityvebSi akaki wereTelma sqarTvelos ,,dawyevlili mxare” uwoda. ,,arasodes momwyurebia Tqveni naxva, rogorc axla”. ,,Seni aq ar yofna tirilis gunebaze mayenebs!” ,,guli Zalian momiwevs Tqvenken, Zalian minda gadavexvio Cems sayvarel buzRuna qalbatons”-wers akaki. ai aq ki naTlad irekleba raodeni monatreba, siTbo da mofereba SeeZlo poets.

aRsaniSnavia is faqti, rom akaki colis ojaxis wevrebzec iseve zrunavs, rogorc col-Svilze. poeti gamudmebiT aZlevda saarsebo fuls colis dis-amatas ojaxs. ,,imis gamo, rom mixdeba maTTvis ukanaskneli groSebis gaziareba, hgoniaT, rom bevri fuli maqvs, da ar undaT gaigon, rom Cems sakuTar ojaxs maTze ufro uWirs”. akakis aseve Zalian uyvars Tavisi sidedri-,,dedaSeni Tumca Seurachyofas mayenebs, roca masTan var, magram miuxedavad amisa, mainc minda me sulels mudam mis axlos viyo”.-werda nataSasTan gagzavnil erT-erT werilSi.

akakis yvela pirad werilSi saubaria Tavisi ojaxis pirad materialur sakiTxebze. magaliTad, erT-erT werilSi akaki col-Svils wers-,,Zvlivs viSovne 150 maneTi da isic xelze 20 ivnisze adre ar meqneba. Gamogigzavni Sen as maneTs 50 maneTs ki-liolias, romlis werili axlaxan miviRe. TviTon me saSinel dReSi var”. magram, vai, rom poetis bedi aravis aRelvebda!

imis gamo, rom akaki xSirad ojaxis daxmarebas ver axerxebs, coli mas kicxavs da Seuracxyofs, akaki ki aseTi saxis werilebs sxvadasxvanairad pasuxobs: ,,rad dagWirdaT Cemi Seurachyofa da abuCad agdeba? SeiZleba adamiani gZuldes, magram usamarTlod Saris modebac araa kargi saqcieli”. ,,rom icodeT, rogor var Sewuxebuli fizikurad da materialurad, maSin ase ar misayvedurebdiT da ar mimarTavdiT Cemi Tavmoyvareobis Seurachmyofel varaudebs. Tqven kargad ver cxovrobT, magram erTi ikiTxeT me rogor vcxovrob?” ,,nuTu fiqrobT, rom ar vzrunav Tqveni simSvidisaTvis? rogorc ityvian, welebze fexs vidgam, magram ver warmoidgenT, Tu ra mZime droa”. ,,Zalian mecodebiT, magram Tqvenc SemicodeT”.

yvelafris miuxedavad, werilebidan gamomdinare Cans, rom akakis col-Svili Zalian uyvars da xSirad wers maT: ,,Seni gamgzavrebis dRe iyo yvelaze damtanjveli dRe mTels Cems sicocxleSi. roca RamiT Sin davbrundi da Seni sawoli ukve carieli damxvda, kinaRam Wkuaze SeviSale”. ,,Cemo Zvirfaso da sayvarelo, miTxari Tu odesme gyvarebivar ise, rogorc axla me miyvarxar. gamagebine, es ra memarTeba? Wkuaze xom ar viSlebi, Tu es poetis saRi gonebis da grZnobis nayofia?” akaki mudmivad ganicdis rom Svilisagan Sorsaa-,,ram ware dacinvaa bedisa: mTeli qalaqisaTvis me Tavisiani var, sakuTari SvilisaTvis ki-ucxo”.-wers akaki. poeti grZnobs im gaucxoebas, romelic rogorc yinulis mTa ise asvetila maT Soris da cdilobs Tavisi didi siyvaruliT, madlierebiT gaalRvos igi.

akaki xvdeboda, rom TviTon ar iyo gaCenili piradi bednierebisaTvis da mTeli Zal-RoniT cdilobda ar gamxdariyo mizezi col-Svilis ubedurebisa. Tumca ganawyenebis Jams xSirad werda: ,,nuTu SeiZleba ase gaawamoT avadmyofi moxuci! Ras geubnebaT Tqveni sindisi? Axla ki vxedav, rom ar gebralebiT!” Tumca yvelafris miuxedavad, is Zalian optimisti iyo, col-Svils mudam amSvidebda da rCevebs aZlevda: ,,gaxsovdes, rom mxolod kargi miznisaken swrafva amxnevebs da axarebs adamians”. ,,me ar miyvars qedis moxra garemoebaTa winaSe da suliT ar vecemi. Mivitan Cems jvars samaris karamde...” ,,RvTis gulisaTvis, warumateblobas gulze nu miikareb. Ar aris marcxi, romlis daZleva bolos da bolos ar SeiZlebodes. Guls nu gaitex” ,,ukeTesi momavlis imedi iqonieT, RmerTia mowyale! Arasodes ar unda dakargoT imedi da energia”.

akaki Zalian ganicdida gaucxoebas col-Svilis mxridan, is Txovda maT werilebi xSir-xSirad moeweraT. ojaxis wevrebis urTierTobaSi es mudmivi probleba iyo. ,,dardi mtanjavs imis gamo, rom araviTari Tqveni ambavi ar vici: sul moveSvi...…RvTis gulisaTvis, gemudarebiT SematyobineT, ra dagemarTaT? nu mawamebT ase saSinlad. uamisodac ubeduri var!” ,,Tqveni werilebi CemTvis ise gasaxaria, rogorc cis manana, da madloba RmerTs, rom vRebulob”. ,,cdilob gaamarTlo liolia, dro ara aqvso, magram SeuZlebelia ase iyos. nuTu mTeli wlebis manZilze 5 wuTi ver gamonaxa, rom oriode sityva moewera mamisaTvis? magrm ar vuyvarvar... Tumca ratom unda vuyvarde? Cemi platonuri siyvarulisaTvis? magram es cota ram aris meoce saukuneSi”. amis gaazreba marTlacda mtkivneuli iqneboda poetisaTvis, magram Tavisive sityvebiT imxnevebda Tavs: ,,gulgatexili yoveli moRalatea Tavisa”. amitomac ar eZleoda sevdas, melanqolias...

miuxedavad yvelafrisa, akaki ar kargavs iumoris grZnobas da xSirad exumreba meuRles: ,,siberem momdrika da axalgazrdobas Cemsas vgrZnob mxolod im axalgazrda qaliSvilebTan, romlebic TavianTi dausrulebeli alersiT mxiblaven da ara imasTan, visac nestoebi arabuli cxeniviT ebereba da Sxamian sityvebs bombebiviT isvris piridan”. ,,gkocni patara tuCebSi, Tumca Sen es ar giyvars”. ,,vimedovneb, rom male yvelaferi gamokeTdeba da male vixilav Cems Wirveul angelozs nataSas da gadavexvevi”. ,,mimZims sicocxle, roca CemTan ar aris Cemi buzRuna qalbatoni”.…

akakis Zalian undoda col-SvilTan yofna da xSirad gegmavda maTTan wasvlas. sicocxlis bolo wlebSi xSirad werda, rom saiqioSi bednieri wavidoda Tu mis mTel qonebas sayvarel ojaxs Caabarebda. akakis mtkiced hqonda gamijnuli erovnuli da ojaxuri cxovreba, Tumca zogierT werilSi werda saSiSroebaze, romelic igrZnoboda saqarTveloSi. ,,aq iseTi saSineleba trialebs, rom kalmiT ar aiwereba. qalaqSi samxedro wesebia da am dReebSi ukve saalyo wesebic gamoacxades. ar aris mimosvla, arc arsad gasasvleli. anarqistebi da kazakebi saSinel ambebs Cadian. axlaxan daarbies da aawiokes somxis bazari. qalaqis centrSi  zarbaznebs isrodnen da ganurCevlad gawyvites xalxi. daiRupnen udanaSauloni. guSin aikles naZaladevis mTeli ubani da dRes quCebSi hyria ramdenime aseuli adamianis gvami da dammarxavic aravin aris”.-werda akaki. poeti uzomo bednierebas gamoxatavs im werilebSi, sadac aRwers Tavisi iubilisadmi miZRvnil saxalxo zeimebs. is bednieria, rom qarTvelebi mas afaseben, magram, garkveulwilad am movlenisagan materialur sargebelsac moelis.

,,Cemo Zvirfasebo!

fulis gamogzavnis vadebs zustad ver vicav, magram Tqven rom icodeT, ra Znelia misi Sovna, SexvidodiT Cems mdgomareobaSi. am dgeebSi Tqven miiRebT oTxas maneTs da, RvTisgulisaTvis, wamodiT.

mepatiJebiT, CvenTan Camodio, magram gaviwydebaT, rom me ukve 69 wlis var, avadmyofi, da ar SeiZleba saqmeeba xeli vkra da mivatovo.

CamodiT ramdenime TviT, daisveneT, da roca gagacnob aqaur saqmeebs, mere Seni nebaa, SegiZlia kvlav waxvide. iqneb TqvenTan erTad mec wamovide. Seni aq yofna aucilebelia. sanam me cocxali var, aqauri kreditorebis nu geSinia! saqmeebi energiul moqmedebas moiTxovs, me ki Zalian dasustebuli var. RvTis gulisaTvis Camodi. movagvarebT, likvidacias gavukeTebT yvelafers da mere, Tu RmerTi iqna Cveni Semwe, yvela erTad wavalT. nu geSinia, aq kargad daisveneb. Torem aseTi sicocxle sicocxle ki ara, wamebaa. rac Seexeba dedaSens, aq isic da Senc male ganikurnebiT.

geliT.

gkocniT.

Akaki”.

es aris am wignSi dabeWdili bolo werili, romelic akakim col-Svils gaugzavna. misi gagzavnis savaraudo TariRia 1909 wlis 9 ivnisi. me ar vici, ra moxda amis Semdeg akakis cxovrebaSi, savaraudod, es werili dawerilia akakis gardacvalebamde 6 wliT adre.

ra iqneboda, rom akakis hyoloda gverdiT iseTi megobari, rogoric ilias hyavda-olRa guramiSvilis saxiT. olRam kargad icoda, ra miswrafebebi da survilebi amoZravebda mis meuRles da xels uwyobda mas saqmianobaSi, SemoqmedebiT muSaobaSi. magram gana natalias ar SeeZlo Tavis qmarze yvelaferi codnoda? gana ar SeiZleboda, akakis hyoloda iseTi meuRle, romelic namdvilad iqneboda misi meore naxevari, misi saqmeebis Tanamoziare, misi dardis gamziarebeli?! qali, romelic misTvis yvelafers gaakeTebda da, Tundac siyvarulis gamo, ver miscemda Tavs nebas qmari mravali wliT mietovebina da SvilTan erTad samogzaurod wasuliyo. Tumca adamianebis bedi iseve gansxvavebulia, rogorc Tavad adamianebi. akakis ar gaumarTla, hyavda coli, magram misTvis ar iyo, hyavda Svili, magram misiT ver tkbeboda... magram miuxedavad amisa, namdvilad bednieri iyo, radgan is Tavad asrulebda Tavis movaleobas pirnaTlad da ojaxi marTlac mTeli guliT uyvarda. ai, aq iyo misi bednierebac da ubedurebac... im danakliss, romelsac ojaxi utovebda, uvsebda is erovnuli idealebi, romelic sanTeliviT ferflavda samSoblos samsxverploze...

akaki, rogorc sanTeli, isev anTia... am sanTlis wva ki, msxverplSewirvis Cumi procesia... erTaderTi, risi Tqmac danamdvilebiT SeiZleba, is aris, rom Zalian rTulia, roca sakuTari ojaxisagan Sors xar, Tanamdgomeli aravina gyavs da, miuxedavad amisa, mainc mudmivad zrunav qveynisa da ojaxis keTildReobaze, ar kargav imeds da gaurbi sikvdils, radgan gjera, ufali Seiwiravs Sengan Sewiruls... ukanasknel imeds ebRauWebi maSinac ki,-roca Tavidan iwyeba saqme, romelic didi xnis damTavrebuli gegona. Cemi azriT, aseT situaciaSi, idge myarad dedamiwaze da qveynierebas ar amZimebde, namdvilad gmirobis tolfasia...

,,naxevari cbovrebis gza gavlie,

siTbozeda mware meti davlie,

ar mSordeba mwuxareba da Wiri,

magram mainc sul vicini, ar vtiri”.

es sicili im ciskris naTelia, mTawmindam akakis rom daadga, roca poetma umRera grZnobiT:

,,ca-firuz, xmeleT-zurmuxto,

Cemo samSoblo mxareo...

Seni var, SenTvis movkvdebi,

Senzedve mgloviareo...”

akakis epistolaruli memkvidreoba aris anarekli misi sulieri tkivilebisa da amavdroulad, im sulieri simaRlisa, romelsac qarTuli geni, qarTuli Tavmoyvareoba da movaleobis udidesi grZnoba aniWebda sanTeliviT mokiafe mgosans.

                  

                  

იმერეთო ჩემო......

2013 წლის 10-11 ივნისისათვის ვგეგმავთ ექსკურსიას საჩხერეში.............დავათვალიერებთ აკაკი წერეთლის სახლ-მუზეუმს  საჩხერეში,სადაც ჩავატერებთ მინი-გაკვეთილს,ვნახავთ ძიძის სახლს სავანეში,მღვიმევის მონასტერს ჭიათურაში,კაცხის სვეტს და დავისვენებთ არაჩვეულებრივი ბუნების ფონზე...............